कापूस पिकावर सध्या शेतकऱ्यांचा मोठ्या प्रमाणावर भर आहे. अनेक शेतकरी विचारतात की कापूस पिकाला जास्तीत जास्त फुलधारणा आणि पातेधारणा व्हावी यासाठी कोणते उपाय करावेत? चला तर मग याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊ.
सुरुवातीपासून योग्य व्यवस्थापन गरजेचे
कापूस पिकामध्ये अचानक जादुई बदल घडवून आणणे शक्य नाही. त्यासाठी सुरुवातीपासूनच खालील बाबींचे काटेकोर पालन करणे आवश्यक आहे:
- खत व्यवस्थापन योग्य पद्धतीने करणे
- रसशोषक किडींवर नियंत्रण ठेवणे
- पाण्याचे योग्य नियोजन
1. जास्त उंच वाढलेला कापूस (3.5 ते 4 फूट)
जर कापसाचे पीक जास्त उंच गेले असेल, पण फुलधारणा आणि पातेधारणा कमी असेल, तर याचे कारण म्हणजे नत्रयुक्त खतांचा (युरिया, DAP) जास्त वापर. त्यामुळे झाडाची फक्त शाकीय वाढ होते आणि उत्पादनक्षम भाग कमी होतो.
हे पण वाचा:
पोळा अमावस्या कापूस फवारणी कोणती करावी ?
उपाययोजना
- ग्रोथ रेग्युलेटरचा वापर :
मॅपिक क्लॉट घटक असलेले “चमत्कार” हे औषध वापरा.- डोस: 25 मिली प्रति 15 लिटर पाण्याच्या फवारणीसाठी.
- फायदा: झाडाची उंच वाढ थांबते आणि फुलधारणा-पातेधारणा वाढते.
- विद्राव्य खतांचा वापर :
“पोटाबोट पावडर” (Potassium 30% + Boron 14%) 100 ग्रॅम प्रति 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करा.- पर्याय: महादन कंपनीचे फ्लावरिंग स्पेशल ग्रेड.
- फायदा: बोंड धरणे व फुलांची वाढ उत्तम होते.
- टॉनिकचा वापर :
- फॉलेबन – 40 मिली प्रति 15 लिटर पाणी
- टाटा बहार – 40 मिली प्रति 15 लिटर पाणी
- फनटॅक प्लस – 15 ते 25 मिली प्रति 15 लिटर पाणी
2. कमी उंच वाढलेला कापूस
जर कापसाची उंची कमी असेल, तर “चमत्कार” वापरायचे नाही. बाकीचे कॉम्बिनेशन सेम ठेवायचे:
- पोटाबोट पावडर / फ्लावरिंग स्पेशल ग्रेड
- टाटा बहार / फॉलेबन / फनटॅक प्लस सारखे टॉनिक
3. किडींचा प्रादुर्भाव असल्यास
जर रसशोषक किडी किंवा इतर कीड आढळत असेल, तर त्यानुसार योग्य कीटकनाशक फवारणीमध्ये ऍड करून वापरा.
👉 जास्त नत्रयुक्त खतांचा वापर टाळा.
👉 झाडाची वाढ जास्त झाल्यास ग्रोथ रेग्युलेटर “चमत्कार” वापरा.
👉 फुलधारणा व पातेधारणेसाठी पोटॅशियम + बोरॉनयुक्त विद्राव्य खत व टॉनिक वापरा.
या उपाययोजना केल्यास कापूस पिकामध्ये फुलधारणा व पातेधारणा वाढून उत्पादनात लक्षणीय वाढ होईल.